Wat is MS?
MS is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. Er is helaas geen genezing mogelijk voor deze chronische auto-immuunziekte. Een auto-immuunziekte houdt in dat het lichaam zichzelf aanvalt.
Multiple sclerose betekent dat je verharde plekken hebt in het centrale zenuwstelsel. Op deze plekken zijn cellen van het zenuwstelsel aangetast. Dit zorgt voor stoornissen in de zenuwgeleiding.
Er zijn twee fasen: Relapse-remitting is de intermitterende fase. In deze fase is het verloop gepaard met verslechtering, maar ook verbetering van klachten. Een periode met klachten wordt Schub (sjoep) genoemd. De tweede fase is de Secondary progressive. In deze fase herstellen klachten nog maar weinig. Vermindering van spierkracht en stuurloosheid zijn vaak de grootste problemen.
Hoe krijg je het?
Er zijn nog veel vragen over het ontstaan van MS. Tegelijkertijd zijn er een aantal factoren die wel richting geven. Naarmate je verder van de evenaar woont komt MS vaker voor. Multiple sclerose komt dan ook het vaakst voor bij blanke mensen in Europa, Noord-amerika en Australië. MS komt twee keer vaker voor bij vrouwen en mannen en openbaart zich meestal tussen het 20e en 40e levensjaar.
Tevens is bekend dat het immuunsysteem een grote rol speelt: het lichaam valt het lichaamseigenstof myeline aan waardoor ontstekingen ontstaan in de hersenen.
Er is een geringe mate van erfelijkheid. Familieleden van iemand met MS hebben een lichtverhoogde kans op MS.
Wat gebeurt er in je lichaam als je MS hebt?
Normaal gesproken als je iets wilt doen sturen de hersenen met behulp van een elektrisch schokje je lichaam aan. Dit schokje wordt verzonden en ontvangen door een netwerk van zenuwen waaruit het centrale zenuwstelsel bestaat. De zenuwen zijn omhuld met een vetachtig eiwit Myeline. Dit moet de zenuwen beschermen. Als myeline wordt aangetast kan de overdracht van deze elektrische schokjes, van de zenuwen verstoord worden. Op den duur kan het zo zijn dat de signalen helemaal stoppen, dit wordt dan demyelinisatie genoemd.
Wat zijn de gevolgen van MS?
De ontstekingen in de hersenen kunnen tijdelijk van aard zijn, waardoor bepaalde klachten kunnen verminderen. Dit is de zogenaamde ‘relapsing remitting’. In een tweede fase treedt nog maar weinig tussentijds herstel op (secundair progressief). Dit komt door het ontstaan van littekenweefsel in de hersenen, waardoor klachten op den duur blijvend kunnen worden. Als MS vanaf het begin verslechtering geeft zonder tussentijds herstel is er sprake van ‘primair progressief’.
Dit betekent dus dat MS een progressieve ziekte is.
Welke rol speelt voeding bij MS?
Er bestaan nog heel veel onduidelijkheden over de relatie tussen voeding en MS. Er zijn een aantal zaken komen wel frequenter voor bij mensen die MS hebben
- Vitaminen en mineralen: Het schijnt dat MS patiënten vaker een tekort hebben aan vitaminen en mineralen. Veel voorkomende tekorten zijn Vitamine B11 (foliumzuur), vitamine B12 en vitamine D. Dit kan verschillende oorzaken hebben. MS-patiënten zijn vaker en langer moe waardoor koken teveel energie kan kosten. Tevens kan het zijn dat MS-patiënten minder eetlust hebben en daardoor minder eten. meer moeite hebben om voldoende voedingsstoffen. Eet gevarieerd: hierdoor komen tekorten minder snel voor;
- Verzadigd vet: Er zijn aanwijzingen dat het zinvol is om de inname van verzadigd vet sterker te beperken dan bij een ‘normale’ volwassene nodig is;
- Darmklachten komen frequenter voor. Dit kan komen omdat zenuwen rond het darmstelsel minder goed functioneren. Klachten kunnen dan zijn: obstipatie, diarree en flatulentie (gasvorming). Daarom is een vezelrijke voeding met voldoende vocht en lichaamsbeweging extra belangrijk;
- Ondervoeding komt extra vaak voor. Vermoeidheid, kauwen en slikklachten kunnen een oorzaak hiervan zijn. Een aanpassing van de voeding kan helpen om niet onnodig zwakker te worden als gevolg van ondervoeding.
- Eet brood zonder korst en beleg het met zacht beleg zoals smeerkaas, smeerworst, notenpasta’s, sandwichspread, roomkaas, ragout. Eet pap, vla of kwark met vruchtenmoes of zacht fruit zoals frambozen. Ook kun je een gladde gebonden maaltijdsoep eten
- Warme maaltijd: Pureer vlees, groenten en aardappelen apart en maak aan met groentenat of jus om de ingrediënten wat meer smaak te geven. Door het apart blenderen/pureren behoudt ieder product zijn smaak. Als je echt geen tijd/energie hebt kun je gebruik maken van twee potjes peutervoeding. Let op: deze voeding bevat niet alle voedingsstoffen die een volwassene nodig heeft.
- Fruit kan uitstekend geblenderd worden en verdund worden met water, vruchtensap, melk of room.
- Kies voor kant-en-klare maaltijden;
- Maak gebruik van een maaltijdvoorziening en overleg met je huisarts of met mij voor een voorkeur;
- Start de maaltijd met de voeding die het rijkst is aan voedingsstoffen;
- Koop boodschappen voor meerdere dagen tegelijk en/of bestel je boodschappen via het internet.
- Als je kookt, kook dan voor meerdere dagen tegelijk zodat je ook iets kunt invriezen voor een andere keer;
- Kook in delen: Zet in de ochtend je groenten klaar en schil in de middag je aardappelen: zo kun je je energie verdelen;
- Eet tussen de middag: veel mensen hebben tussen de middag nog meer energie dan in de avond.
- Interferon-therapie: Dit medicijn zorgt voor een griepachtig gevoel en vermindert hierdoor de eetlust. Houdt daarom je gewicht in de gaten en neem contact op als je gewicht daalt. Ik kan je advies geven voor voeding die voldoende energie bevatten en eventuele dieetproducten als gewone voeding niet toereikend is.
- Prednison: Prednison zorgt ervoor dat je extra vocht vast houdt. Tevens kun je ook aankomen door extra vetafzetting. Probeer tevens de inname van zout te beperken. Let op: zorg voor extra calcium, prednison zorgt voor botontkalking. Zorg voor minimaal 1000 miligram calcium (of kalktabletten) door in ieder geval 5 porties melk, melkproducten of kaas. Tevens is extra vitamine D aanbevolen omdat dit ervoor zorgt dat calcium in de botten kan worden opgenomen.Jellink-dieet/dieet van dokter WahlsEr zijn enkele verschillen tussen beide diëten te vinden, maar de hoofdlijnen zijn hetzelfde. Dit is een dieet gebaseerd op plantaardige producten aangevuld met vis. Als je dit dieet volgt eet je geen vlees, eieren en zuivel meer. Verzadigd vet is bij dit dieet uit den boze. Aanvulling van ‘tekorten’ is noodzakelijk (vitamine D, vitamine B12 en omega-3 vetzuren en mogelijk andere B-vitaminen).Als je dit dieet wilt volgen is het belangrijk om dit onder begeleiding van een diëtist te doen zodat je een tekort aan voedingsstoffen kunt voorkomen.
